Choć obecnie w naszym świecie dominuje kult młodości, u fundamentów wielu społeczeństw leży poszanowanie dla starszyzny i jej mądrości popartej doświadczeniem życiowym. Efektem tego jest zakorzeniona w naszych umysłach chęć pomagania, wspierania oraz odciążania bliskich, którzy są już sędziwego wieku. Niewątpliwie jest to też sposób na okazanie wdzięczności i podziękowanie za wychowanie. Niestety z wielu różnych powodów, nie wszystkie osoby starsze mogą liczyć na opiekę ze strony swojej rodziny w momentach, gdy z powodu choroby bądź podeszłego wieku nie są samodzielne. Wtedy najczęściej muszą liczyć na pomoc ze strony wolontariuszy oraz specjalnych hospicjów działających zgodnie z zasadami opieki paliatywnej. Co to jest i czym się charakteryzuje?
Co oznacza opieka paliatywna?
Opieka paliatywna zyskała status osobnej specjalności medycznej od połowy lat 80. XX w. Przymiotnik „paliatywny” wywodzi się od łacińskiego słowa „paliatus” (okryty płaszczem) i w kontekście medycznym oznacza: „skrywający, łagodzący przykre oznaki choroby”. Można go również łączyć z czasownikiem angielskim „palliate” (załagodzić, ulżyć, uśmierzyć). Jest to więc opieka zapewniająca osobom w różnym wieku wsparcie na wielu płaszczyznach w sprostaniu trudom wynikającym z chorób, na które cierpią. Skupia się głównie na pacjentach umierających. Grupą wiekową najczęściej korzystającą z tego rodzaju opieki są osoby starsze, a pod względem schorzenia opieka paliatywna obejmuje osoby chorujące na nieuleczalnego raka.
Jak wygląda opieka paliatywna?
Aby zrozumieć, jak wygląda opieka paliatywna, trzeba poznać jej podstawowe założenia. Jednym z nich jest afirmacja życia oraz uznawanie umierania jako zjawiska naturalnego, normalnego, będącego integralnym etapem życia każdego człowieka. Jej celem jest nie tylko złagodzenie bólu i objawów chorobowych, lecz także wsparcie na poziomie psychologicznym oraz duchowym. Opieka paliatywna to system wsparcia dla umierających osób, także starszych, aby pomimo kondycji swojego organizmu, mogły żyć aktywnie, jak długo to możliwe. Dzięki temu osoby w podeszłym wieku są zachęcane do wykorzystania końcówki swojego życia w satysfakcjonujący dla nich sposób zamiast oczekiwania na śmierć w samotności, depresji oraz bólu. Niemniej ważną częścią opieki paliatywnej jest także wspieranie rodziny chorego (jeśli takową posiada), która zmaga się z przeżyciami związanymi ze śmiertelnym stanem bliskiej im osoby.
Opieka paliatywna zakłada stworzenie planu, według którego będą podejmowane działania w jej zakresie. W razie osób starszych powinien przede wszystkim uwzględniać świadomie wyrażone preferencje oraz wolę chorego, a dopiero później jego rodziny. Podtrzymywanie życia danej osoby za wszelką cenę kosztem jego jakości jest niezgodne z założeniami opieki paliatywnej. Niemniej zawsze powinno się natychmiast podjąć wszelkie działania, które mają przynieść osobie starszej ulgę w bólu różnego źródła, przy czym warto wspomnieć, że dotyczy to nie tylko cierpienia fizycznego, lecz także psychicznego i duchowego. Fundamentem opieki paliatywnej jest także uszanowanie życzeń chorego dotyczących przekazywania rzetelnych informacji na jego temat oraz jego zdrowia. Specjalista świadczący opiekę paliatywną powinien przygotować rodzinę osoby starszej do umierania oraz jej śmierci, a także rozmawiać o tym z chorym i odpowiadać wyczerpująco na jego pytania związane z tematyką i objawami zbliżającej się śmierci.
Metody opieki nad osobami starszymi w duchu opieki paliatywnej
Ogólnie rzecz biorąc, metody opieki nad osobami starszymi w duchu opieki paliatywnej, zasadzają się na wsparciu psychicznym i duchowym opierającym się na rozmowie, wysłuchaniu, obecności oraz oferowaniu pomocy, oswajaniu śmierci na zasadzie uznawania ją za naturalną część życia ludzkiego, afirmacji życia przy jednoczesnym angażowaniu do bycia aktywnym, natychmiastowemu uśmierzaniu bólu, gdy jest to potrzebne.
Jednakże w zależności od stanu osoby starszej, osoba opiekująca się nią spotka się z różnymi dolegliwościami będącymi przyczyną lub skutkiem złego stanu zdrowia. Opiekun musi:
- nastawić się na dbanie o staranną higienę osobistą osoby starszej, czyli częste zmiany pozycji, dokładne mycie całego ciała ze zwróceniem szczególnej uwagi na okolicę krocza, pielęgnację skóry mająca na celu zapobieganie jej suchości, wykonywanie relaksacyjnych masaży wodnych i ręcznych,
- dbać o higienę i pielęgnację jamy ustnej,
- zapobiegać lub leczyć na wczesnym etapie odleżyny, stosując częste zmiany pozycji ciała, podnoszenie chorego z unikaniem tarcia skóry narażonej na uszkodzenie,
- starać się zapewnić osobie starszej komfort podczas pielęgnacji, a w ramach potrzeby uśmierzyć występujący w jej czasie ból,
- zaopatrzyć osobę starszą w leki i niezbędny sprzęt medyczny, np. glukometr, ciśnieniomierz itp.
Jeżeli uważasz, że praca z osobami starszymi to Twoje powołanie i odznaczasz się ponadprzeciętną empatią, cierpliwością, zaangażowaniem oraz współczuciem, koniecznie rozpocznij ścieżkę kariery w zakresie pedagogiki senioralnej i opieki nad osobami starszymi! Nie wiesz od czego zacząć? Zacznij od zapisania się na studia pedagogiczne w Akademii Nauk Stosowanych Collegium Balticum!
Pedagogika — Akademia Nauk Stosowanych Collegium Balticum
Akademia Nauk Stosowanych Collegium Balticum jest jedną z nielicznych uczelni wyższych, która może poszczycić się pozytywną oceną Polskiej Komisji Akredytacyjnej w dziedzinie pedagogiki. Możesz studiować kierunek pedagogika na poziomie licencjata, magistra bądź w formie pięcioletnich studiów magisterskich z edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej. W naszej bogatej ofercie znajdziesz aż 9 różnych pedagogicznych specjalizacji, w tym oczywiście pedagogikę senioralną i opiekę nad osobami starszymi. To nie wszystko! Czekają Cię tu specjalne wyjazdy, spotkania integracyjne oraz dokształcające, zniżki dla kandydatów na studia pedagogiczne i absolwentów, a także możliwość dalszego kształcenia w ramach pedagogicznych studiów podyplomowych, również z gerontologii.
