Psychometria jako narzędzie wspomagające procesy zarządzania zasobami ludzkimi

Tradycyjne rozmowy kwalifikacyjne często bywają subiektywne, a to może prowadzić do niepełnej oceny kandydatów. W takich właśnie sytuacjach narzędzia psychometryczne okazują się niezwykle pomocne, ponieważ umożliwiają one obiektywną ocenę kompetencji kandydatów, ich umiejętności miękkich oraz pożądanych cech osobowości. Czym zatem są testy psychometryczne i w jaki sposób mogą one wspierać procesy zarządzania zasobami ludzkimi? 

Psychometria – co to za dziedzina nauki i jak może wspierać procesy zarządzania zasobami ludzkimi?

Psychometria należy do działu psychologii, który zajmuje się tworzeniem i stosowaniem testów psychologicznych. Psychometria wykorzystuje statystykę i matematykę do opracowywania metod, mających na celu obiektywną ocenę różnych aspektów funkcjonowania człowieka. To właśnie dzięki psychometrii możliwe jest bardziej precyzyjne dopasowanie pracownika do specyfiki danej firmy, co z kolei może bezpośrednio przekładać się na wyższe zaangażowanie, lepszą wydajność oraz mniejszą rotację pracowników. Jednak sama psychometria w kontekście zarządzania zasobami ludzkimi może mieć znacznie szersze zastosowanie:

• Psychometria jako wsparcie rozwoju zawodowego

Narzędzia psychometryczne pomagają zidentyfikować obszary, w których pracownicy mogą się skutecznie rozwijać.

• Psychometria jako wsparcie w budowaniu skutecznych zespołów

Narzędzia psychometryczne mogą również być niezwykle pomocne w tworzeniu zrównoważonych i efektywnych zespołów, a wszystko za sprawą oceny kompatybilności pracowników.

• Psychometria jako narzędzie wspierające doradztwo zawodowe

Narzędzia psychometryczne mogą ponadto wspierać w wyborze i planowaniu ścieżki kariery. Psychometria bowiem ocenia zgodność danej ścieżki z predyspozycjami badanych osób.

Widać zatem, że psychometria może mieć szerokie zastosowanie – od rekrutacji i selekcji pracowników, przez ich rozwój osobisty i zawodowy, aż po skuteczne narzędzie do budowania efektywnych zespołów w organizacji. Nic zatem dziwnego, że psychometria staje się coraz częstszym elementem nowoczesnych strategii zarządzania zasobami ludzkimi. Raporty wykazują, że testy psychometryczne są wykorzystywane w wielu branżach, między innymi technologicznej, finansowej, konsultingowej, czy zbrojeniowej.

Testy psychometryczne – co konkretnie badają?

Przejdźmy zatem do konkretów i przyjrzyjmy się bliżej temu, czym są i co mogą badać poszczególne testy psychometryczne. Otóż istnieje wiele rodzajów narzędzi psychometrycznych, które są stosowane w zależności od potrzeb danej organizacji oraz specyficznych wymagań dotyczących konkretnego stanowiska. Każdy z testów psychometrycznych ma na celu ocenę różnych aspektów. Dany test psychometryczny może pomóc określić przykładowo naturalne zdolności i predyspozycje danego pracownika bądź jego cechy osobowości.

Rodzaje testów psychometrycznych

Możemy wyróżnić kilka głównych kategorii testów psychometrycznych. Należą do nich między innymi:

1. Psychometryczne testy zdolności kognitywnych.

Tego rodzaju testy mierzą różne aspekty zdolności kandydata, a wśród najpopularniejszych możemy wymienić między innymi:

• Testy werbalne, które sprawdzają zdolność do rozumienia i analizowania informacji pisemnych. Są często stosowane w zawodach wymagających silnych umiejętności komunikacyjnych, np. mogą dotyczyć stanowisk kierowniczych, tłumaczy etc.
• Testy numeryczne mające na celu ocenę zdolności matematycznych i pracy z liczbami. Często stosowane w zawodach finansowych i inżynieryjnych.
• Testy logiczne, inaczej nazywane również testami abstrakcyjnymi, które mają za zadanie ocenę umiejętności rozwiązywania problemów logicznych, niezależnie od posiadanej wiedzy. Są popularne w rekrutacji na stanowiska związane z analizą danych.

2. Psychometryczne testy osobowości.

Testy osobowości oceniają różne aspekty osobowości badanego pracownika. Są niezwykle pomocne w ocenie cech, które mogą być kluczowe na danym stanowisku pracy, ale również tego, jak dany pracownik może odnaleźć się w większej grupie współpracowników. Psychometryczne testy osobowości pomagają ocenić między innymi to, czy dana osoba jest otwarta na nowe doświadczenia, czy kieruje się bardziej logiką, czy może emocjami. Wyróżniamy wiele rodzajów psychometrycznych testów osobowości, a jedne z najpopularniejszych, to między innymi:

• Testy typu MBTI (Myers-Briggs Type Indicator), które pomagają zidentyfikować preferencje badanej osoby w czterech kluczowych obszarach. Należą do nich ekstrawersja lub introwersja, myślenie bądź odczuwanie, intuicja bądź poznanie, a także obserwacją bądź oceną. Tego rodzaju testy pomagają między innymi odpowiedzieć, czy dana osoba ma raczej tendencję do mocno uporządkowanego i schematycznego działania, czy może jest bardziej elastyczna i spontaniczna. 

• Testy tak zwanej Wielkiej Piątki (Big Five), które pozwalają ocenić pięć głównych wymiarów osobowości: otwartość na doświadczenia, ugodowość, sumienność, ekstrawersję, a także neurotyczność.
• Testy oceniające styl przywództwa, które pomagają określić to, jaki styl zarządzania jest najbliższy – skupiający się na motywowaniu pracowników, autokratyczny, a może taki, który opiera się na bazie kar i nagród?

3. Psychometryczne testy sytuacyjne.

Tego rodzaju testy pomagają w ocenie zdolności kandydata do radzenia sobie w realistycznych sytuacjach zawodowych. Pozwalają one ocenić zdolności decyzyjne i umiejętność rozwiązywania problemów w konkretnej sytuacji.

Testy psychometryczne – kiedy warto je stosować?

Obiektywna ocena kompetencji i potencjału pracowników nie należy do najłatwiejszych zadań. Testy psychometryczne mogą stanowić skuteczne wsparcie nie tylko podczas rekrutacji na nowe stanowisko, ale również wtedy, kiedy w sposób bardziej świadomy – pragniemy budować skuteczne zespoły bądź rozwijać talenty i predyspozycje dotychczasowych pracowników.

Z takimi testami spotkasz się również na jednym z przedmiotów, na kierunku Psychologia w Biznesie – https://www.cb.szczecin.pl/kierunek-studiow/psychologia-w-biznesie/