24/08/2023

Pedagogika specjalna jak każda nauka o wychowaniu i nauczaniu pokazuje człowiekowi możliwości wyboru najlepszej drogi dla osobistego rozwoju, realizacji potrzeb, w tym także rodzinnych i zawodowych.

Pedagogika specjalna i jej miejsce we współczesnej edukacji

Osiągnąć sukces – to marzenie wielu z nas. Znalezienie jednak tej drogi nie jest zadaniem łatwym, zarówno dla pedagogów, jak i samych wychowanków. Szczególnie dzisiaj, w czasach wzmożonego, wręcz galopującego postępu cywilizacyjnego i przemian kulturowo – społecznych na tym tle, szczególnym uznaniem cieszą się ludzie, którym łatwiej osiągnąć ten sukces. To ci, którzy mają szczególne uzdolnienia, wysokie sprawności intelektualne czy inne predyspozycje psychofizyczne. Wysoko cenione jest dzisiaj zdrowie człowieka, nawet jego uroda czy tężyzna i sprawność fizyczna. Natomiast wśród ludzi jest duża różnorodność. Obok tych modelowych, uznawanych za tzw. normalnych, są osoby które mają różnego rodzaju deficyty, zaburzenia czy inne zmiany wynikające z chorób, kalectwa fizycznego, niepełnosprawności czy deficytu środowiskowego. Dawniej określano takie osoby w mowie potocznej, ale też klasycznym języku pedagogiki specjalnej, jako chore, upośledzone, ułomne czy degeneracyjne. Należy przy tym pamiętać, że u podstaw rozwoju pedagogiki specjalnej jako nauki, określenia tego typu były klasycznym językiem tej nauki. A dzisiaj te określenia jawią się jako pejoratywne, uwłaczające godności i autonomii człowieka. Aktualnie nurt idei integracji, jako współistnienia i wspólnego funkcjonowania pełno – i niepełnosprawnych doprowadził nie tylko do zmian w terminologii, ale przede wszystkim do zmian w zakresie społecznych postaw wobec ludzi z niepełnosprawnościami. Człowiek z niepełnosprawnością, a może sprawny inaczej…Również uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się czy dziecko z cechami z centrum autyzmu – to określenia mające w swoim wyrazie przychylność wobec człowieka i jego niepełnosprawności. Takie osoby pozostają w centrum podmiotowych zainteresowań pedagogiki specjalnej, a ważność tej nauki buduje się na naczelnym miejscu wszelkich działań edukacyjnych.

Pedagogika specjalna w szkole

Obecnie w każdej klasie szkolnej czy grupie przedszkolnej jest przynajmniej kilkoro dzieci czy uczniów, które wymagają specjalistycznego indywidualnego traktowania przez nauczyciela. Mówimy o nich uczniowie lub dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. To pojęcie bardzo pojemne. Są bowiem wśród nich zarówno tacy, którzy pomimo ponadprzeciętnych sprawności intelektualnych i uzdolnień mają poważne utrudnienia w nabywaniu podstawowych kompetencji edukacyjnych, takich jak nauka mowy, czytania, pisania, rachowania, zachowań społecznych i wielu innych. Są także dzieci z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, u których występują zaburzenia, a nawet poważne deficyty rozwojowe o charakterze intelektualnym, sensorycznym, fizycznym czy chorobowo przewlekłym. Uczniowie specjalnych potrzeb edukacyjnych nie są w stanie sprostać obowiązującym wymogom kształcenia w swoich placówkach, czy to ogólnodostępnych, jak też typowo specjalnych, czy integracyjnych. Stąd płynie coraz większa konieczność obejmowania ich specjalistycznym wsparciem (logopedycznym, korekcyjnym, wyrównawczym, psychologicznym, socjoterapeutycznym czy rehabilitacyjnym/rewalidacyjnym i innym). Rola nauczyciela nie jest do przecenienia. Musi się on dobrze orientować się we wszystkich problemach swoich uczniów i w miarę posiadanych kompetencji, prawidłowo je rozwiązywać. Aktualnie nauczyciel, jak twierdzą niektórzy, to ekspert również w dziedzinie medycyny, rehabilitacji fizycznej, psychologii, socjologii czy prawa. Bo to także doradca społeczny czy asystent rodziny i osoby niepełnosprawnej. To diagnosta i terapeuta.

Pedagogika specjalna – poznaj kierunki studiów podyplomowych w Collegium Balticum

Collegium Balticum Akademia Nauk Stosowanych w Szczecinie praktycznie od zawsze, czyli od początku swojego istnienia jeszcze jako Szczecińska Szkoła Wyższa Collegium Balticum, w sposób niezwykle profesjonalny przygotowuje absolwentów do trudnej sztuki bycia nauczycielem ekspertem w dziedzinie pedagogiki specjalnej. W ramach studiów pierwszego i drugiego stopnia o profilu praktycznym na kierunku Pedagogika, takie przedmioty, jak m. in. Podstawy pedagogiki specjalnej, Elementy pedagogiki specjalnej, Diagnoza i terapia uczniów ze specyficznymi trudnościami edukacyjnymi czy Pedagogika dziecka o specjalnych i specyficznych potrzebach edukacyjnych, należą podstawowych i obowiązkowych, a studenci zapoznają się na nich z teorią i podstawami praktycznych oddziaływań rewalidacyjnych w pedagogice specjalnej.

Również od szeregu lat Uczelnia dokształca nauczycieli w ramach prowadzonych na szeroką skalę studiów podyplomowych, które przygotowują specjalistów do pracy z osobami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, w tymi dziećmi, młodzieżą oraz dorosłymi. Trudno w w tym miejscu wymienić wszystkie specjalności, na których jest prowadzone specjalistyczne pedagogiczne kształcenie. Do najbardziej „obleganych” należą np. Logopedia, Oligofrenopedagogika, Diagnoza, terapia pedagogiczna i rewalidacja indywidualna z arteterapią czy Edukacja, wspieranie i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną. Do stosunkowo nowych specjalności, cieszących się coraz większym zainteresowaniem wśród nauczycieli należą natomiast takie, jak: Integracja Sensoryczna oraz Edukacja, wspomaganie i terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Wyraźnie uwidaczniają się tu rosnące potrzeby poszukiwania dróg specjalnego terapeutycznego wsparcia przez nauczycieli dla coraz liczniejszych grup dzieci, młodzieży i dorosłych z tego typu dysfunkcjami rozwojowymi i w konsekwencji zaburzeniami społecznego funkcjonowania. Należy bardzo wyraźnie podkreślić, że studenci oraz słuchacze zapoznają się nie tylko z teorią pedagogiki specjalnej, ale przede wszystkim, w ramach praktycznych zajęć w blokach projektowych i warsztatowych, podejmują rozliczne działania diagnostyczne i terapeutyczne w placówkach przedszkolnych i szkolnych, ośrodkach specjalnych, oddziałach terapeutycznych w placówkach pobytu stałego i dziennego czy wreszcie poradniach specjalistycznych.

Absolwenci Uczelni, zarówno podstawowych studiów licencjackich oraz magisterskich, jak również studiów podyplomowych, posiadają nie tylko wymagane wykształcenie potwierdzone dyplomem. Posiadają wysokie kompetencje specjalnościowe do działań w praktyce edukacyjnej, która aktualnie realizuje się najczęściej w warunkach integracyjnych. Dlatego dzisiaj jest najważniejszym, aby każdy nauczyciel był także dobrze przygotowanym do pracy pedagogiem specjalnym. Umiał rozpoznawać możliwości i potrzeby swoich wychowanków i wiedział jak najlepiej im pomóc. To wyjaśnia celowość i znaczenie pedagogiki specjalnej we współczesnej edukacji.

Urszula Morcinek